Đầu tháng 9 vừa qua, Hội Chiến sĩ bảo vệ Thành Cổ, Quảng Trị tại Đà Nẵng tổ chức thăm chiến trường xưa kết hợp quay bộ phim Tài liệu “Tiếng vọng Thành Cổ”. Các cảnh quay được tái hiện qua các câu chuyện kể của các nhân chứng là những CBCS trực tiếp chỉ huy, chiến đấu tại những nơi xảy ra trận đánh trên địa bàn Thị xã - Thành cổ và Tích Tường, Như Lệ (Quảng Trị). Thiếu tướng Trần Minh Hùng, nguyên Phó Tư lệnh Quân khu 5, thuật lại trên bản đồ về trận đánh vào làng Tích tường và Đồi chè đêm 26 rạng sáng  27-1-1973 do ông chỉ huy trên cương vị Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 5, (E95, F325). Trận đánh làm thiệt hại nặng tiểu đoàn Dù (VNCH) và bắt làm tù binh 1 trung đội Thám báo địch. Chiến công của trận đánh có công đóng góp quan trọng của Tiểu đội nữ du kích xã Triệu Thượng (H.Triệu Phong) dẫn đường tiểu đoàn luồn lách qua địa hình có địch trong đêm, kịp thời gian triển khai đội hình chiến đấu, hoàn thành nhiệm vụ cấp trên giao...

Thiếu tướng Trần Minh Hùng thuật lại trận đánh vào làng Tích Tường - Đồi chè.

Ông Hùng cảm động rơm rớm nước mắt khi nhắc đến nữ du kích tên Thu. Lúc Ban Chỉ huy tiểu đoàn 5 đang họp sau trận đánh thì Thu nói: “Xin phép anh Hùng cho em đến dựng lại cột của lá cờ Tổ quốc bị nghiêng trong vườn nhà em đó”. Ông Hùng chưa kịp trả lời thì Thu đã vụt chạy đến phía cột cờ. Bỗng một tiếng nổ lớn làm cô ngã xoài ngay chân cột cờ. Biết chuyện chẳng lành, ông Hùng điều các chiến sĩ trinh sát đến kiểm tra mới biết cột cờ bị nghiêng là do quân địch cài quả mìn vướng nổ dưới đó. Cuộc họp tạm dừng, ông Hùng chạy đến, không cầm được nước mắt khi thấy Thu nằm trên vũng máu. Ông nghẹn ngào: “Đơn vị chưa kịp có lời cảm ơn các nữ du kích, cảm ơn Thu đã giúp tiểu đoàn...”, rồi bế cô trên tay đi về tuyến sau tổ chức mai táng chu đáo. Từ câu chuyện cảm động ông Hùng kể, tôi chợt nhớ lại chuyện của một nữ du kích làm công tác cấp cứu thương binh trong Thành Cổ. Một đêm cuối tháng 8-1972, khi tôi và Hoàng (quê Hải Phòng) vượt sông Thạch Hãn đang trên đường vào Thành Cổ làm nhiệm vụ thì bị pháo kích địch bắn đến cấp tập. Chúng tôi lao mình vào bên bờ tường đổ trú ẩn. Lúc ấy, một nữ du kích cũng chạy đến tránh pháo địch, bên hông mang túi thuốc quân y, đầu đội mũ tai bèo. Lát sau, cô lao đi làm nhiệm vụ, khi cách chúng tôi khoảng 40 mét, dưới ánh đèn pháo sáng, bóng cô chợt lảo đảo về phía trước. Tôi nói với anh Hoàng, hình như cô ấy bị thương rồi. Khi bước tới chúng tôi chứng kiến cô bị một mảnh đạn xuyên ngực, máu chảy đầm đìa. Tôi ôm cô lên và nói anh Hoàng lấy băng cứu thương băng bó vết thương. Tôi cõng chị chạy nhanh về bờ Nam sông Thạch Hãn, anh Hoàng dùng áo lót của mình ấn vào vết thương ngăn máu, nhưng máu cứ chảy thấm đẫm lưng áo tôi. Đến bờ Nam sông, chúng tôi trao chị cho bộ phận chuyên chở thương binh về tuyến sau cấp cứu rồi tiếp tục quay vào Thành Cổ...

 Dịp này, tôi tìm gặp ông Nguyễn Chim, nguyên Trung đội trưởng-Trung đội du kích xã Triệu Thượng, được nghe ông kể câu chuyện cõng nữ du kích Phan Thị Hòa bị thương nặng về tuyến sau cứu chữa. Trước đó, khi hoàn thành công việc giúp bộ đội trong đêm 27-1-1973, gần sáng, ông và Hòa về lại hầm của trung đội du kích để nghỉ. Trên đường đi, Hòa vướng vào quả mìn nổ làm bể ống chân trái. Sau khi băng bó vết thương, ông cõng cô lội qua cánh đồng ngập nước xã Triệu Tài để về trạm phẫu tiền phương. Hửng sáng, ông mới gặp 2 chiến sĩ đi qua, cùng giúp sức đưa Hòa về trạm phẩu tiền phương. Sau đó vì vết thương quá nặng, mất nhiều máu, dù được các bác sĩ tận tình cứu chữa nhưng Hòa không qua khỏi...

Giúp sức làm nên chiến thắng “81 ngày đêm bảo vệ Thành Cổ” và các trận đánh quân địch trên chiến trường Quảng Trị đều có công sức đóng góp quan trọng của lực lượng du kích địa phương, trong đó chiếm số đông là nữ. Chúng tôi, Quân Giải phóng cùng chung chiến hào chiến đấu năm xưa với lời chân thành cảm ơn và chia sẻ nỗi đau thương mất mát của các thương binh, gia đình liệt sĩ, và sự hy sinh anh dũng của các chị trong lực lượng du kích tỉnh Quảng Trị.

NHÂN MÙI